Olijfolie en Oleocanthal

Het is intussen algemeen bekend dat het zogenaamde Mediterrane dieet gezond is. Maar, zo vragen wetenschappers zich al veel langer af, wat zijn nu precies de onderdelen die zorgen voor dat gezonde effect? Zijn het misschien de etherische oliën, zoals carvacrol in tijm, in de kruiden die een ontstekingsremmend effect hebben? Zou minder vlees en meer vis kunnen helpen om je lichaam in topconditie te houden? Zijn het wellicht de vaatverwijdende effecten van de alcohol in de bij de maaltijden genuttigde wijn? Is het mogelijk de rust die uitgaat van het gezamenlijk de tijd nemen voor een maaltijd? of zou het simpelweg een combinatie van al die elementen samen kunnen zijn?

De laatste tijd richt de aandacht van de wetenschappers zich meer en meer op de stofjes, polyfenolen genoemd, die zich verbergen in olijfolie. Een belangrijke kandidaat is een antioxidant met de naam oleocanthal. Het stofje blijkt verantwoordelijk te zijn voor de ietwat brandende, peperachtige sensatie die je achterin je keel voelt wanneer je echt goede olijfolie consumeert.

Het blijkt dat oleocanthal niet alleen een antioxidant is, maar ook ontstekingsremmende eigenschappen heeft. De werking doet wetenschappers denken aan die van ibuprofen. De werking van ibuprofen is gebaseerd op de remming van de zogenaamde cyclo-oxygenase-enzymen (COX). Deze enzymen zijn belangrijk voor de aanmaak van de stof prostaglandine. Prostaglandine is een stof die door het afweersysteem wordt aangemaakt op plaatsen waar het lichaam letsel heeft of waar er ontstekingen zijn. Ook oleocanthal blijkt een remmend effect op die cyclo-oxygenase-enzymen te hebben.

Olijfolie bevat zoveel oleocanthal dat het consumeren van slechts 50 gram per dag van een goede olijfolie gelijk staat aan een tiende van een ibuprofentablet voor volwassenen[1]. Die hoeveelheid is gelijk aan ongeveer 3.5 eetlepels. En, jawel, ibuprofen activeert precies dezelfde receptor achterin je keel als goede olijfolie, de hTRPA1-receptor[2].

Gewoonlijk wordt gedacht dat, als je bij voortduring slechts een klein beetje tekort komt van bijvoorbeeld een bepaalde vitamine, dat al kan leiden tot sub-klinische problemen, dat symptomen tot gevolg heeft die te vaag zijn om een arts een juiste diagnose te laten stellen. Omgekeerd kan een sub-klinische dosis van een ontstekingsremmer als oleocanthal dus ook zorgen voor een lichaam dat infecties beter kan afweren. Het is dus geen wonder dat men nu denkt dat het gedurende een langere termijn consumeren van kleine hoeveelheden goede olijfolie verantwoordelijk kan zijn voor de lage aantallen mensen met hart- en vaatziekten en de ziekte van Alzheimer in het Middellandse Zeegebied[3].

Zelfs je lever kan de positieve effecten van oleocanthal waarderen. Bij herhaalde (of voortdurende) beschadigingen aan de lever proberen de levercellen de schade te herstellen, maar die herstelpogingen leiden uiteindelijk tot littekenweefsel, wat men leverfibrose noemt. Recent onderzoek toont aan dat oleocanthal die fibrose kan voorkomen en de lever op een natuurlijke manier laat herstellen[4].

Nieuw onderzoek heeft zelfs bewezen dat oleocanthal in staat is om kankercellen binnen een half uur te doden, terwijl het gezonde cellen met rust laat. De onderzoekers noemden de resultaten zelfs verbazingwekkend (Amazingly, oleocanthal induced cell death in all cancer cells examined) en dat zeggen ze niet zo vaak[5]. Goed, dat positieve effect is voorlopig nog alleen bewezen in zogenaamde cellijnen in een laboratorium, maar het begin is er.

Een tip: om te controleren of je olijfolie van uitstekende kwaliteit is kun je een theelepel olijfolie doorslikken. De mate van 'peperigheid' achterin je keel is een maat voor de kwaliteit van die olijfolie.

Koop snel je extra virgine Tunesische Terra Delyssa olijfolie hier.

[1] Beauchamp et al: Phytochemistry: ibuprofen-like activity in extra-virgin olive oil in Nature – 2005
[2] Peyrot des Gachons et al: Unusual pungency from extra-virgin olive oil is due to restricted spatial expression of oleocanthal’s receptor in Journal of Neuroscience - 2011
[3] Abuznait et al: Olive-oil-derived oleocanthal enhances β-amyloid clearance as a potential neuroprotective mechanism against Alzheimer's disease: in vitro and in vivo studies in ACS Chemical Neuroscience – 2013
[4] Gabbia et al: The Extra Virgin Olive Oil Polyphenol Oleocanthal Exerts Antifibrotic Effects in the Liver in Frontiers of Nutrition - 2021
[5] LeGendre et al: Oleocanthal rapidly and selectively induces cancer cell death via lysosomal membrane permeabilization (LMP) in Molecular & Cellular Oncology – 2015