Olijfolie en Cholesterolgehalte

We weten het natuurlijk al veel langer dan vandaag: extra vergine olijfolie heeft positieve effecten op de gezondheid van je hart. Maar, zo vroegen een aantal Amerikaanse onderzoekers zich af, hoeveel extra vergine olijfolie moet iemand dan consumeren om die positieve effecten te bereiken?

Die hartgezondheid wordt voornamelijk beïnvloed door je cholesterolgehaltes (er is meer dan één soort cholesterol). Bij een hoog LDL-cholesterol heb je meer kans hebt op vernauwingen in je slagaders. De LDL-deeltjes (vetbolletjes) hopen zich op in de bloedvaten. Daarom wordt LDL het slechte cholesterol genoemd. Het is één van de belangrijkste oorzaken van slagaderverkalking en dat probleem is de grootste veroorzaker van hart- en vaatziekten. Een hoog cholesterolgehalte is daarom een risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Recipe for Heart Health
Aan een recent onderzoek met de ietwat speelse naam 'Recipe for Heart Health' namen (slechts) 40 mensen deel die het risico liepen om hart- en vaatziekten te ontwikkelen[1]. Die deelnemers werden willekeurig gekozen om elke dag ofwel een 'lage' hoeveelheid (minder dan een theelepel) extra vergine olijfolie ofwel een 'hoge' hoeveelheid (vier theelepels) te consumeren.

Na de eerste periode van vier weken volgde een week lang een zogenaamde 'washout' periode. Daarna stapten de deelnemers over op het andere olijfoliepatroon. Tegelijkertijd hielden de deelnemers zich aan een vegetarisch of veganistisch dieet van verse voedingsmiddelen. Door te kiezen voor een vegetarisch of veganistisch dieet werd een 'verstoring' van dierlijke vetten op de uitkomsten van het onderzoek vermeden.

Eén of vier theelepels extra vergine olijfolie per dag lijkt niet veel en het verschil tussen beide lijkt ook te verwaarlozen. Hoe doe je dat als je niet gewend bent om extra vergine olijfolie te gebruiken? Een theelepel op je boterham voordat je de margarine erop smeert, is al voldoende. Tegelijkertijd lijkt die al wat te droge boterham weer een stuk verser. Maar denk ook eens wat vaker aan een heerlijke salade. Voor ieder jaargetijde is er wel een geschikte salade te bedenken. En wat is een salade zonder een flinke scheut extra vergine olijfolie?

Resultaten van het onderzoek
De onderzoekers ontdekten, dat onafhankelijk van de hoeveelheid, het consumeren van extra vergine olijfolie de waarden van LDL-cholesterol verminderde.

De onderzoekers ontdekten bovendien dat, hoewel het dagelijks consumeren van extra vergine olijfolie echt helpt, ook andere elementen van je dieet een belangrijke rol kunnen spelen bij het behalen van gezondheidsvoordelen. Omdat de deelnemers zich moesten houden aan een vegetarisch of veganistisch dieet werd rood en bewerkt vlees, toegevoegde suikers en verzadigde vetten uiteraard niet gegeten. Ze aten daardoor automatisch meer plantaardige vetten (uit avocado's, noten, zaden en olijven). Dat had natuurlijk ook weer een bijdrage aan die gemeten significante verlagingen van de niveaus van het LDL-cholesterol van de deelnemers.

Olijfolie en het Mediterrane dieet
Het maakt dus wel degelijk uit waar je je vetten vandaan haalt. Als je voedingspatroon voornamelijk bestaat uit (onverzadigde) plantaardige vetten en slechts in beperkte mate uit (verzadigde) dierlijke vetten, dan zijn de effecten op je hart positiever dan indien je alleen maar extra vergine olijfolie gebruikt[2]. En dat voedingspatroon lijkt al behoorlijk op het zo geroemde Mediterrane dieet.

[1] Krenek et al: Recipe for Heart Health: A Randomized Crossover Trial on Cardiometabolic Effects of Extra Virgin Olive Oil Within a Whole‐Food Plant‐Based Vegan Diet in Journal of the American Heart Association - 2024.
[2] Flynn et al: Is Extra Virgin Olive Oil the Critical Ingredient Driving the Health Benefits of a Mediterranean Diet? A Narrative Review in Nutrients - 2023.